Wie de geschiedenis niet kent, is veroordeeld ze ten eeuwigen dage over te doen. Zo luidt althans een vlot in de mond genomen boutade die vaak in één adem wordt geïllustreerd met een snelle vergelijking tussen de járen ’90 en de járen ’30. Opmerkelijk daarbij is dat de járen ’90 door velen onder meer beschouwd worden als een identieke, kritiekloze heropvoering, c.q. doorslag van de járen ’30 waarbij de verlokkingen van nu een perfecte echo zouden zijn van de sirenenzangen die een vorige generatie tot aan de rand van de afgrond verlokt zouden hebben.

Vanuit onze, voornamelijk economisch georiënteerde achtergrond en wetenschapsvisie hebben wij altijd al de nodige vraagtekens geplaatst bij een kritiekloos en al te lichtvaardig gehanteerd recurrent geschiedenismodel. Zo’n model gaat uit van de veronderstelling dat elke geschiedenisperiode de machteloze heropvoering van een voorgaande periode zou zijn waarbij geringe vormafwijkingen eerder figureren in een mutatis mutandis-paradigma dan dat zij als betekenisvolle verschillen kunnen gelden. Alsof Schopenhauer en zijn Ewigen Wiederkehr des Glei-chens alsnog, zij het postuum, bevestigd konden worden.

Vanuit nu alweer 130 jaar geschiedenis heeft de aslk als bevoorrecht getuige en soms ook medespeler het eb en tij van talloze politieke en economische bewegingen gezien. En wat blijkt: elke economische crisis en elke economische opgang laat telkens weer dezelfde effecten zien maar het achterliggende ‘veld’ van oorzaken is bijzonder heterogeen en dus onvoorspelbaar. De afgelegde weg is enkel zinvol voor wie over zijn schouder achterom kijkt; wie door loutere extrapolatie van het verleden de toekomst zou voorspellen, dreigt binnen de kortste keren door de realiteit zelf ingehaald en voorbijgestoken te worden.

Vanuit die visie heeft de aslk de taak op zich genomen om de hedendaagse beeldvorming van de verschillende decennia van de contemporaine geschiedenis te toetsen aan een zeker soort deconstructivistische, postmoderne kritiek. Zo kwamen al de dolle járen ’20 aan bod, net als de oorlogsjaren en de járen ’50. De voorliggende vragen bleven consequent dezelfde: klopt het beeld dat wij van het recente verleden hebben, in hoeverre is dit beeld dan niet een projectie, een wensdroom, een louter narratief discours waaraan geen tastbare werkelijkheid beantwoordt?

Bij die bevraging hanteerde de aslk de stelling dat de geschiedenis meer is dan zomaar een optelsom van de hoofdartikelen, commentaarstukken en kran-tekoppen van die dagen. Het ferment van de geschiedenis, haar stilzwijgende dynamiek situeren zich op een veel dieper niveau. Op dit niveau, dat ten gronde een archeologie van zingeving en betekenistoekenning is, hebben zowel de eindjump van Poeske Scherens in het Antwerps Sportpaleis als de retorische slogans van Léon Degrelle in datzelfde Sportpaleis hun terechte plaats, zijn wij tegelijk luisteraar en betrokken partij in de eerste radio-uitzendingen of staan wij bloot aan de verleiding moeilijke vragen met makkelijke antwoorden te beantwoorden.

Als deze ogenschijnlijk onterechte gelijkschakeling van hoog en laag, van waardevol en triviaal, van kunst en populair door sommigen smalend als een [...]