boeken. gelezen. goedgekeurd.
Welkom bij Bibliomania, de online specialist in tweedehands boeken
FR  •  NL
Winkelmand
0
Léon Spilliaert : Vie et oeuvre. Leven en werk. Life and work. Leben und Werke
Paperback / 125 bladzijden / uitgave 2006
taal (talen) : duits, engels, frans, nederlands
uitgever : Stichting Kunstboek
ISBN : 9058561992
EAN : 9789058561992
afmetingen : 329 (h) x 236 (b) x 10 (dk) mm
gewicht : 816 gram
Dit boek is
momenteel niet
beschikbaar bij
Bibliomania
Le trisaïeul de Léon Spilliaert, le ferblantier Carolus-Winocus Spilliaert (Bergues, 1771 - Oostende, 1815), quitta vers 1793 la Flandre française appauvrie pour s'installer à Oostende, où la famille s'élargit rapidement... Son fils Petrus (Oostende, 1824-1884), le grand-père de Léon, combinait le métier de plombier-ferblantier avec celui de gardien de phare. Un parent de Léon Spilliaert, son aîné d'une vingtaine d'années environ, Emile Spilliaert (Oostende, 1858-1913), exerçait le métier de vendeur de parapluies, mais il était aussi un peintre paysagiste non sans mérite. Son style présentait de nettes analogies avec les premiers paysages de James Ensor.

Emile Spilliaert - comme James Ensor d'ailleurs - fut également très impliqué dans la vie artistique ostendaise naissante de l'époque. En 1894, il fut entre autres avec Ensor cofondateur du 'Cercle des Beaux-Arts d'Ostende'. Ce cercle artistique organisa à Oostende en 1894 et en 1895 d'intéressants salons, des expositions d'oeuvres d'artistes contemporains, puis mourut de sa belle mort. Il ne fait aucun doute qu'Emile connaissait le jeune Léon. Ils étaient non seulement parents, mais aussi voisins dans la Kapellestraat. Le père de Léon y avait son commerce (à la maison numéro 2), tandis qu'Emile vendait ses parapluies au numéro 8. Mais on ignore s'il a influencé d'une manière ou d'une autre - en tant que peintre amateur- l'orientation professionnelle du garçon. Peut-être le jeune Léon a-t-il connu ses toutes premières impressions artistiques lors des deux salons ostendais de 1894 et 1895?

A Oostende, le père de Léon, Léonard-Hubert (Oostende, 1851-1928), était connu non seulement comme parfumeur de luxe - comme le père de Piet Mondriaan d'ailleurs - mais aussi comme fournisseur de la cour de Léopold II. Il baptisa ses parfums 'Lipster', 'Cuir de Russie', 'Rococo', 'Fleurs de Flandre' ou 'Brise d'Ostende'. Il possédait aussi un salon de coiffure adjacent, où quelques valets travaillaient pour lui.

Léonard était quelque peu excentrique, humoristique, sociable et loquace. Lors des élections législatives de 1906, il était tête de liste des catholiques de la région, mais il fut qualifié de 'trop frivole' et dut - par ordre du clergé - se retirer au profit d'un autre candidat, plus docile et malléable.

La mère de Léon, Léonie Jonckheere (Oostende, 1853-1937), était l'antipode de son mari: elle avait eu une éducation strictement catholique et était réputée pour sa volonté implacable, son orgueil et son obstination. Conformément aux normes de l'époque, elle se tenait au second plan.

Ils eurent ensemble sept enfants: Léon (Oostende, 1881), Maurice (Oostende, 1883), Marie-Henriette (Oostende, 1884-1891), Raymond (Oostende, 1892-1893), Fernand (Oostende, 1887), Madeleine (Oostende, 1890), Rachel (Oostende, 1894).

Léon vit le jour le 28 juillet 1881. A cette époque, la famille vivait encore dans la Kerkstraat. Spilliaert n'aura cependant pas de souvenirs de cette maison, parce qu'il était petit lorsqu'ils déménagèrent vers la Kapellestraat, l'artère commerciale de la ville.

Dès son plus jeune âge, il se montra quelque peu renfermé: introverti, sensible et rêveur. Sa complexité psychologique, sa sensibilité exacerbée et son tempérament impatient et hypersensible s'accompagnaient d'une santé fragile. Il était intéressé par les arts plastiques, la lecture et l'écriture.

A l'adolescence déjà, il souffrait de sérieuses douleurs gastriques. Son rêve de jeunesse-qui n'était peut-être qu'un caprice d'enfant
- qui était de faire une carrière de marin, ne s'est jamais vraiment réalisé en raison de sa santé précaire. Spilliaert n'est jamais devenu un grand voyageur.

Durant ses années scolaires au collège Notre-Dame, il ne montra qu'une ardeur modérée pour les études malgré son intelligence. Ses cahiers - comme ceux de James Ensor vingt ans plus tôt - étaient couverts de croquis étranges: son talent pour le dessin commença donc à se manifester assez tôt.

Spilliaert dessinait énormément: il était très doué et de surcroît passionné. Il avait également un insatiable appétit de lecture. Il a dû découvrir très tôt la littérature contemporaine, bien avant ses contacts avec Edmond Deman à Bruxelles. Sa préférence allait aux symbolistes et à Friedrich Nietzsche.

Entre 1900 et 1910, Spilliaert aurait écrit lui-même beaucoup de textes - principalement des poèmes aux accents athées - qu'il aurait détruits. Beaucoup de ses amis et connaissances témoigneront plus tard de son exceptionnel talent de conteur. Ses récits baignaient souvent dans une atmosphère digne d'Edgar Allan Poe et laissaient sur leur auditoire une impression inoubliable. Malheureusement, aucune de ces histoires n'a été consignée par écrit. Ses lettres, qui ont été conservées, révèlent aussi une certaine originalité. Il était aussi un fervent adepte de la marche et de la nature: la mer, les forêts et la campagne jouent un rôle important dans son oeuvre.

En 1900, Spilliaert se rendit à l'Exposition universelle de Paris en compagnie de son père. On ignore dans quelle mesure il eut le temps de visiter les sections artistiques des divers pavillons. Dans un rayon de quelques centaines de mètres, toutes les différentes tendances de l'art européen de l'époque y étaient représentées. Quoi qu'il en soit, cette visite semble avoir joué un rôle dans la manière dont Léon envisagea ses projets d'avenir. En effet, son père lui offrit en cadeau une boîte de pastels. Il utilisait ces pastels avec enthousiasme, mais conserva précieusement la boîte contenant les bouts de craies.

On ignore si Spilliaert a fréquenté l'académie des Beaux-Arts d'Oostende, mais vers l'âge de dix-huit ans il fréquenta brièvement [...]


Léon Spilliaerts betovergrootvader, blikslager Carolus-Winocus Spilliaert (Bergues, 1771 - Oostende, 1815) kwam rond 1793 uit het verarmde Frans-Vlaanderen naar Oostende wonen, waar de familie snel uitbreidde... Zijn zoon Petrus (Oostende, 1824-1884), Léons grootvader, combineerde het beroep van loodgieter-blikslager met dat van vuurtorenwachter. Een oudere verwant van Léon Spilliaert, de zo'n twintig jaar oudere Emile Spilliaert (Oostende, 1858-1913), was parapluhandelaar van beroep, maar ook een niet onverdienstelijk landschapschilder. Zijn stijl vertoonde sterke verwantschappen met James Ensors vroege landschapjes.

Emile Spilliaert was - net als James Ensor trouwens - ook van heel nabij betrokken bij het ontwakende Oostendse kunstleven van die tijd. In 1894 was hij met onder meer Ensor medestichter van de 'Cercle des Beaux-Arts d'Ostende'. Deze kunstkring organiseerde in Oostende in 1894 en 1895 interessante salons, tentoonstellingen met werk van eigentijdse kunstenaars, om daarna een stille dood te sterven.

Zonder twijfel kende Emile de jonge Léon. Ze waren niet alleen familie, maar ook buren in de Kapellestraat. Léons vader had er zijn zaak (in het pand met huisnummer 2), terwijl Emile zijn paraplu's aan de man bracht vanuit het nummer 8. Maar of hij - als amateurkunstschilder - de beroepskeuze van de jongen op één of andere wijze beïnvloedde, daar hebben we het raden naar. Misschien heeft de jonge Léon tijdens de twee Oostendse salons van 1894 en 1895 zijn allereerste artistieke impressies opgedaan?

In Oostende was Léons vader, Léonard-Hubert (Oostende, 1851-1928), niet alleen bekend als een standingvolle parfumier- net als Piet Mondriaans vader trouwens - en hofleverancier van Leopold II. De parfums die hij had gecreëerd doopte hij 'Lipster', 'Cuirde Russie', 'Rococo', 'Fleurs de Flandre' of 'Brise d'Ostende'. Hij had ook een aanpalend kapsalon, waar enkele knechten voor hem werkten. Léonard was wat excentriek, humoristisch, sociaal en zeer spraakzaam. Voor de wetgevende verkiezingen van 1906 was hij lijsttrekker van de katholieken in de regio, maar moest hij zich -als 'te frivool' bestempeld - op last van de geestelijkheid terugtrekken ten voordele van een andere, meer gedweeë en kneedbare kandidaat.

Léons moeder, Léonie Jonckheere (Oostende, 1853-1937), was de perfecte tegenpool van haar echtgenoot: strikt rooms-katholiek opgevoed had ze de reputatie van onverbiddelijke wilskracht, hooghartigheid en eigenzinnigheid. Conform met de toen geldende normen hield ze zich op de achtergrond. Samen kregen ze zeven kinderen: Léon (Oostende, 1881), Mau-rice (Oostende, 1883), Marie-Henriette (Oostende, 1884-1891), Raymond (Oostende, 1892-1893), Fernand (Oostende, 1887), Madeleine (Oostende, 1890), Rachel (Oostende, 1894).

Léon werd geboren op 28 juli 1881. Op dat moment woonde de familie nog in de Kerkstraat. Aan dit huis zal Spilliaert echter geen herinneringen hebben overgehouden, gezien hij als kleuter met zijn ouders naar de Kapellestraat verhuisde, de commerciële slagader van de stad.

Van jongs af aan was hij wat wereldvreemd: een in zichzelf gekeerd, gevoelig en dromerig type. Zijn psychische complexiteit, zijn uiterst prikkelbare zintuigen en zijn ongeduldige en hypergevoelige temperament gingen gepaard met een wankele gezondheid. Zijn interesse ging uit naar beeldende kunst, lectuur en schrijven.

Al tijdens zijn adolescentie leed hij aan pijnlijke maagstoornissen. Van zijn jeugddroom, misschien slechts een kindergril, om een zeemansloopbaan uit te bouwen is wegens zijn zwakke gezondheidstoestand nooit iets terecht gekomen. Een echt groot reiziger is Spilliaert nooit geworden.

Tijdens zijn schooljaren aan het Onze-Lieve-Vrouwecollege vertoonde hij ondanks zijn intelligentie slechts een matige studieambitie. Zijn schriften stonden - net als die van James Ensor twintig jaar eerder - vol eigenaardige schetsen: zijn tekentalent begon zich dus al vroeg te manifesteren.

Spilliaert tekende ontzettend veel; hij was echt een gedreven natuurtalent. Tegelijk stilde hij zijn al even grote leeshonger. Al heel vroeg, nog voor zijn contacten met Edmond Deman in Brussel, moet hij in aanraking gekomen zijn met de eigentijdse literatuur. Zijn voorkeur ging daarbij uit naar de symbolisten en naar Friedrich Nietzsche. Tussen 1900 en 1910 zou Spilliaert zelf ook veel teksten geschreven hebben - vooral gedichten met atheïstische accenten - maar deze vernietigde hij later. Vele vrienden en kennissen zouden later getuigen van zijn fenomenale vertellerstalent. Tal van zijn verhalen baadden in een Edgar Allan Poe-sfeer en lieten een onvergetelijke indruk na. Helaas werd geen van deze verhalen opgetekend. Zijn brieven, die wel bewaard gebleven zijn, verraden echter ook enige originaliteit. Verder was hij een fervent wandelaar en natuurliefhebber: zee, bos en platteland spelen ook in zijn schilderkunstig oeuvre een grote rol.

Samen met zijn vader bracht Léon Spilliaert een bezoek aan de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs. In hoeverre hij in Parijs de tijd heeft gehad om de kunstsecties in de diverse paviljoenen aandachtig te bezoeken, is helaas niet te achterhalen. Maar de mogelijkheid bestond om daar, op amper enkele honderden meters van elkaar verwijderd, een uitgebreide staalkaart van eigentijdse Europese kunst te zien. Dat bezoek is voor Léon echter voor een andere reden medebeslissend geweest bij het uittekenen van zijn toekomstplannen. Zijn vader gaf hem er namelijk een doos pastelkrijtjes als geschenk. Deze krijtjes gebruikte hij enthousiast, maar hij bewaarde trouw de doos met stompjes.
gelijkaardige artikelen zoeken per categorie
gelijkaardige artikelen zoeken per onderwerp: