Bruxelles, printemps 1910. Trois événements. L’inauguration de l’Exposition internationale qui se tient sur le plateau du Solbosch, face au bois de la Cambre. L’ouverture au public du ravissant jardin du Mont des Arts, un écrin de verdure qui relie le haut et le bas de la ville. L’achèvement de l’hôtel particulier d’Adolphe Stoclet, d’après les plans de Josef Hoffmann, introduit la fraîcheur de la Sécession viennoise. Une nouvelle ère s’ouvre pour la capitale que la Grande Guerre met bientôt entre parenthèses. La fin du conflit voit s’édifier une ceinture de cités-jardins adaptées au contexte belge d’après un concept social et économique importé d’Angleterre. La loi sur la copropriété votée en 1924 encourage la construction d’immeubles vendus par appartement qui s’immiscent dans un paysage urbain surtout fait de maisons. Pour contrer les effets de la crise économique née du krach de 1929, le gouvernement se lance dans une politique des grands travaux (Jonction Nord-Midi, Bibliothèque Albert Ier...) et les communes organisent des concours d’architecture. Les architectes élaborent des projets, souvent à couper le souffle, pour le Mont des Arts, les abords de la cathédrale et ceux des gares. Nouvelle parenthèse guerrière. 1950 Bruxelles s’apprête à sacrifier ses espaces publics et ses quartiers sur l’autel de l’automobile et l’Expo 58 lance dans l’optimisme retrouvé le concept d’autoroutes urbaines. Gxymore qui sous-tend le processus de bruxellisation, autrement dit, de destruction d’une ville en temps de paix. Mai 68. Les Bruxellois se réveillent, s’opposent à l’urbanisme de la table rase, exigent et obtiennent, grâce à la régionalisation, plus de transparence dans les décisions urbanistiques. L’Europe et les trains à grande vitesse font souffler sur la ville un vent de cosmopolitisme. De grands architectes et artistes européens sont invités à panser les plaies causées par des années de laisser-aller urbanistique et simultanément, à travers les contrats de quartiers, de jeunes architectes s’attachent à remailler le tissu urbain.

100 ans d’urbanisme racontés à travers des documents originaux, souvent dévoilés pour la première fois, extraits des collections des Archives d’Architecture Moderne.


Brussel, de lente van 1910. Drie gebeurtenissen. De inhuldiging van de Wereldtentoonstelling op het plateau van de Solbosch, tegenover het Terkamerenbos. De openstelling voor het publiek van de prachtige tuin van de Kunstberg, een pareltje van groen dat het centrum van de stad met de rand verbindt. De voltooiing van de woning van Adolphe Stoclet, volgens de plannen van Josef Hoffmann, geeft een frisse toets aan de Weense Secession. Er breekt een nieuw 'tijdperk aan voor de hoofdstad, dat door de Grote Oorlog al snel naar de achtergrond wordt verdreven. Na het einde van het conflict werd een strook van tuinsteden aangelegd, aangepast aan de Belgische context volgens een sociaal en economisch concept dat vanuit Engeland werd overgebracht. De wet op de mede-eigendom die in 1924 werd gestemd, bemoedigt de bouw van gebouwen aan die in appartementen worden verkocht en die opgaan in een stedelijk landschap dat voornamelijk uit woningen bestaat. ()m de effecten van de economische crisis, veroorzaakt door de crash van 1929 tegen te gaan, begint de overheid met een aantal grote werkzaamheden (spoorwegverbinding Noord-Zuid, Bibliotheek Albert 1...) en de gemeenten organiseren architectuur wedstrijden. De architecten werken vaak adembenemende projecten uit, voor de Kunstberg, de omgeving van de kathedraal en de stations. Opnieuw een onderbreking door een oorlog. 1950 Brussel is bereid zijn openbare ruimtes en wijken op te offeren voor de komst van de auto en Expo 58 zorgt voor vernieuwd enthousiasme voor het concept van sledelijke snelwegen. Een oxymoron die te gronde ligt aan het proces van de Verbrusseling, of de verwoesting van een stad in vredestijd. Mei 68. De Brusselaars worden wakker, hebben bezwaar tegen de stedenbouw van de tabula rasa, ze eisen en krijgen ook, dankzij de opdeling in gewesten, meer transparantie in de stedenbouwkundige beslissingen. Europa en de hogesnelheidstreinen doen een. kosmopolitische wind door de stad waaien. Grote Europese architecten en kunstenaars worden uitgenodigd om de wonden te komen verzorgen die veroorzaakt werden door járen van stedenbouwkundige onverschilligheid. Via de wijkcontracten zetten jonge architecten zich tegelijkertijd in om het stadsweefsel te herstellen.

100 jaar stedenbouw, verteld aan de hand van originele documenten, die vaak voor hel eerst worden geloond en die afkomstig zijn uit de collecties van de Archives d’Architecture Moderne.